بررسی نقش استعارة شناختی در آموزش مفاهیم انتزاعی فارسی ابتدایی(مورد مطالعه: متون منثور فارسی ششم ابتدایی)
کد مقاله : 1397-5THEEPCK-FULL
نویسندگان
قاسم مهرآور گیگلو *
استادیار گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان
چکیده مقاله
استعاره ابزار بسیار مهمی برای عینی کردن و جلوه بیرونی دادن به مفاهیم انتزاعی به شمار می‌رود. پژوهش حاضر در تلاش است تا میزان کاربرد استعاره مفهومی در متون منثور«فارسی» پایة ششم را بررسی کرده و نقش آن‌ را در تفهیم مفاهیم انتزاعی تبیین کند. در همین راستا تلاش کرده‌ایم تا به روش تحلیل مقوله‌ای محتوا، ضمن استخراج استعاره‌های به کار رفته در متون منثور فارسی پایة ششم، داده-های مربوط به حوزه‌های مقصد و مبدأ، تعمیم چندمعنا و نگاشت در جدول درج کرده و مورد بحث و مداقّه قرار دهیم. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مؤلّفان از استعاره برای بیان مفاهیم مختلف انتزاعی بهره برده‌اند؛ حوزه‌های مقصد 53 و حوزه‌های مبدأ 57 از تنوع قابل قبولی برخوردارند. لکن پراکندگی استعاره‌ها در هر درس از تناسبی منطقی برخوردار نیست. در کتاب مفاهیم اصلی‌ای وجود دارند که تفهیم این مفاهیم باید در اولویت باشد، اما مطابق با داده‌های به‌دست‌آمده، برای تبیین برخی موارد از آن‌ها، از هیچ‌گونه استعاره‌ای استفاده نشده است. در نتیجه، در کتاب مذکور تنها برای ملموس کردن برخی مفاهیم اصلی، استعاره وجود دارد. با ایجاد توازن در به کارگیری استعاره در همة درس‌ها، به شکلی نظام‌مند از این ابزار تفهیمی می‌توان استفاده کرد.
کلیدواژه ها
استعارة شناختی، مفاهیم انتزاعی، دانش‌آموزان ابتدایی، فارسی، پایة ششم.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی